Hiểu Mình, Vẫn Phải Học Cách Đối Diện Cảm Xúc

Trước giờ em vẫn nghĩ rằng khi chị làm khai vấn, chị sẽ hiểu mình rất rõ. Em nghĩ mức độ hiểu bản thân của chị sẽ cao hơn em. Em cũng cho rằng chị có thể điều tiết cảm xúc của mình rất tốt.

Nhưng gần đây, khi em đọc cuốn Khi Mọi Điều Không Như Ý của Thầy Hae Min, em thấy có một câu chuyện Thầy chia sẻ về những tình huống không mong muốn, khi gặp chuyện liên tiếp, cảm xúc của Thầy bị tấn công dồn dập. Em nhớ trong sách có một câu nói rằng: “Thật là buồn cười khi một người mở trung tâm trị liệu tâm hồn lại cảm thấy mình cần được chữa lành ngay lập tức.”

Em đọc quá trình đó và thấy rằng ngay cả Thầy cũng đã phải sử dụng nhiều cách khác nhau để giải tỏa cảm xúc, bao gồm cả khóc. Điều này khiến em tự hỏi: Vậy có phải em đã hiểu sai khi nghĩ rằng những người có khả năng hiểu mình và thấu hiểu cảm xúc của bản thân thì sẽ không phát tiết những cảm xúc tiêu cực ra bên ngoài?

Chị nghĩ sao về điều này?

Những Khai vấn viên khác thì chị không biết. Còn riêng chị, chị thực hành thông minh cảm xúc là vì bản thân mình đã từng bộc lộ cảm xúc một bản năng, có lúc thiếu kiểm soát mà làm tổn thương người khác và cũng đã từng vì những cảm xúc đó mà đau khổ nhiều. Nếu không vì những khoảnh khắc đó, hành xử đó thì chị không biết động lực cho sự thay đổi, sự rèn luyện có thể đến từ đâu khác? 

Đầu tiên thì hiểu mình là một bản đồ riêng của mỗi người. Sẽ rất khó để phân định nhiều hơn hay ít hơn. Chỉ biết là khi mình bắt đầu hiểu thêm một điều gì đó về mình, mình sẽ thấy nó rõ ràng hơn, nó biểu hiện ra sao, thông điệp của nó là gì, vì sao trong mình có nó… Và khi đó mình dễ lấy lại chủ quyền, sự kiểm soát hơn. 

Thứ hai là cảm xúc thì có rất nhiều sắc thái khác nhau. Mình không dùng tích cực hay tiêu cực, mà dùng thoái mái hay không thoải mái. Khác nhau ở chỗ một cái đánh giá theo tiêu chuẩn, thường thì không rõ ràng, có khi của xã hội, có khi của gia đình, có khi của bản thân, có khi của hàng xóm… cũng có thể pha trộn lại. Điều này dễ khiến cảm xúc đè cảm xúc, mất đi tính sự thật và tính khám phá. Còn lại, khi nói tới thoải mái hay không, mình được quay về với vấn đề của mình, lựa chọn của mình, tiêu chuẩn của mình. 

Và cuối cùng thì bất kể ai, là con người các cảm xúc đều có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Chỉ cần có tác nhân kích thích, là mọi cảm xúc có điều kiện để bộc lộ. Một người có kĩ năng có thể tiết chế cảm xúc khiến nó chảy ra từ tốn hơn, chủ động hơn, hoặc vượt qua nó nhanh hơn… nhưng không thể nào phủ nhận nó, hay tin rằng mình có thể triệt tiêu nó. Đó là một cái nhìn khắt khe và không chân thật. Ngay cả khi mình đã học được cách quản lí tốt cảm xúc, vẫn sẽ có những thời điểm mình không thể duy trì trạng thái ấy mãi mãi. 

Có những những điều nhỏ nhặt hằng ngày, ở những khía cạnh mà chị chưa thực sự hiểu mình, thì cảm xúc vẫn có thể bộc lộ ra theo cách mất kiểm soát. Hoặc nếu sóng gió quá lớn, vượt qua ngưỡng của chị, sự phát tiết vẫn sẽ xảy ra. Chị chỉ có thể hạn chế nó phần nào thôi. Chị rèn luyện được bao nhiêu thì cố gắng bấy nhiêu, nhưng để nói rằng chị có thể kiểm soát hoàn toàn trong mọi tình huống thì chắc chắn là không. 

Chị nhớ đến một câu nói rất hay của nhà văn Nam Cao: “Sống đã, rồi hãy viết.” Khai vấn cũng vậy, ít ai đi trên con đường này mà không xuất phát từ con đường nội tâm của chính mình. Chính những sai lầm, những điều chưa hoàn thiện của bản thân lại trở thành chất liệu để ta chuyển hóa và trưởng thành.

Nếu mọi thứ đã hoàn hảo, chẳng cần phải sửa chữa gì nữa – thì ý nghĩa cuộc sống có thể sẽ rất nghèo nàn.

Lê Ngọc

“Khám phá nội tâm và phát triển nội lực đôi khi chỉ đơn giản là được dừng lại và quan sát nó thật tỉ mỉ, thấu suốt.”