Chủ động ngừng so sánh bản thân với người khác. Nên hay không?

Về mặt lý thuyết, ai cũng biết rằng không nên so sánh bản thân với người khác. Chúng ta thường tự nhủ rằng chỉ mình cần sống tốt là đủ. Nhưng trong thực tế, khi đi học, đi làm, tiếp xúc với gia đình, họ hàng hay thậm chí khi lướt mạng xã hội, chúng ta đều không thể tránh khỏi việc nhìn thấy thành công và sự viên mãn của người khác. Những hình ảnh hoàn hảo mà họ chia sẻ có thể khiến chúng ta cảm thấy tự ti, ghen tị mà đôi khi không nhận ra mình đang rơi vào vòng xoáy so sánh. Chị nghĩ thế nào để chủ động ngừng so sánh bản thân với người khác?

Chị nghĩ, so sánh không hẳn là điều hoàn toàn xấu. Thực tế, đó là một cơ chế tự nhiên của con người. Nó cũng hữu ích khi sự so sánh trở thành động lực hay khuôn mẫu sao chép. Cùng với so sánh là các cảm xúc ghen tị, tự phán xét, đánh giá hay mặc cảm là những cảm xúc phổ biến. Khi mình cố ép bản thân ngừng so sánh, đồng thời phủ nhận những cảm xúc đi kèm, đó có thể là vòng lặp vấn đề lớn cho chính sự tự tin của mình và gia tăng so sánh. 

Thay vì cố loại bỏ hoàn toàn sự so sánh, ta có thể học cách điều chỉnh sao cho thích nghi hơn. Đầu tiên, hãy xây dựng niềm tin vào chính mình. Khi ta hiểu rõ giá trị của bản thân, sự so sánh sẽ không còn tác động mạnh mẽ đến ta nữa. Xây dựng hệ thống giá trị cá nhân giống như việc tạo ra 1 hệ thống phanh tự động. Ta chỉ phanh khi ta xuống dốc. Cũng theo đó, ta chỉ so sánh khi ta nhận được những thông tin có liên quan đến giá trị thật của bản thân. Việc này sẽ giúp mình quay lại nhìn nhận, củng cố thêm niềm tin giá trị, hoặc điều chỉnh nó nếu cần thiết.

Tiếp theo, hãy học cách chấp nhận bản thân, bao gồm cả chuyện mình có sự so sánh, ghen tị, phán xét, đánh giá… Dù mình chấp nhận hay không, những cảm xúc đó vẫn sẽ luôn tồn tại. Chấp nhận ngoài thừa nhận, còn có cả sự cho phép. Chỉ khi bạn cho phép, bạn mới thực sự thấu hiểu và hoà hợp. Giống như trong nhà, bạn có một đứa con không như ý. Nó có thể quá nghịch ngợm, hoặc cũng có thể quá trầm lặng. Nếu bạn càng cố gắng kéo con theo cái đích mình muốn, nó càng đi ngược lại, toàn bộ bằng chứng chỉ là nó chẳng theo ý bạn. Nhưng ngay khi bạn buông xuống những kì vọng, bạn sẽ thấy nó một cách chân thực, cái hiểu, cái thương mới phát khởi. Tự khắc có thể bạn sẽ chẳng còn muốn thay đổi nó, hoặc nó cũng sẽ vì hiểu vì thương bạn mà đổi thay. Bạn từng có trải nghiệm đó chưa? Nếu có, hãy cùng cảm nhận lại nhé. 

Còn nếu không? Một cách tiếp cận khác là thay vì chống lại sự so sánh, hãy quan sát nó như một thông điệp từ nội tâm. Khi ta nhận ra mình đang so sánh, hãy tự hỏi: “Điều gì khiến mình so sánh? Đối tượng là gì? Hoàn cảnh như nào? Tại sao là cái này, mà không phải những cái khác? So sánh muốn gì ở mình?”. Nếu xem sự so sánh như một tín hiệu từ nội tâm, ta sẽ có rất nhiều chất liệu để hiểu mình hơn. 

Cuối cùng, điều quan trọng là hãy tập trung vào hành trình của chính mình. Có so sánh xong thì cũng nhớ quay lại nhé. 

Lê Ngọc

“Khám phá nội tâm và phát triển nội lực đôi khi chỉ đơn giản là được dừng lại và quan sát nó thật tỉ mỉ, thấu suốt.”